Cando pensas no Nadal, o primeiro que adoita ocorrer é a figura de Papá Noel ou os Reis Magos, personaxes fantásticos que transmiten alegría e ilusión aos máis pequenos. Pero moitos territorios teñen as súas propias iconas particulares que encarnan esta festa. Neste artigo imos falarvos de Apalpador, o Papá Noel de Galicia.
Tamén é coñecido polo nome de ‘Pendigueiro‘ e, como ocorre noutras lendas do Nadal, por esta época trae agasallos aos nenos. A súa orixe remóntase ás tradicións rurais das zonas montañosas da comunidade, especialmente na provincia de Lugo, e é moi coñecida nas comarcas dos Ancares, Lemos, Sarria e Quiroga.
A diferenza de Papá Noel, que ten as súas raíces na lenda de San Nicolás e nos mitos do norte de Europa, o Apalpador é un ser ligado á terra e ao traballo do campo. Este personaxe é un vello xigante que traballa como carboeiro, cunha longa barba vermella, unha boina, unha chaqueta verde e unha pipa na man.
Vive na montaña, lonxe da civilización, e baixa ás aldeas a noite do 24 ou 31 de decembro mentres recolle castañas. Conta a lenda que visita as casas nas que hai nenos e palpa a barriga para comprobar se xa comeron abondo e deixa na mesa unhas castañas para que teñan un bo manxar.
En contraste con Papá Noel ou os Reis Magos, que están asociados á entrega de agasallos materiais, o Apalpador representa un concepto máis sinxelo enraizado na supervivencia das familias rurais. En lugar de traer xoguetes, trae castañas como símbolo de abundancia e sorte para o ano que vén, unha mensaxe de esperanza de que nunca falte a comida na mesa en tempos difíciles.
Mira esta publicación en Instagram
O renacemento da lenda
A figura do Apalpador caeu no esquecemento durante moitos anos, pero a tradición rexurdiu nas últimas décadas e adaptouse aos tempos modernos. Xa non trae só castañas, senón tamén agasallos máis habituais como os seus compañeiros de estación, e castiga aos nenos travesos sen deixarlles nada.
Este renacemento foi grazas ao esforzo das asociacións e entidades locais que promoveron historias e celebracións para que os máis pequenos poidan coñecer a este querido xigante. De feito, existe unha páxina web, Apalpador.gal, que ten como misión ofrecer información sobre a mesma e mesmo varios exemplos de actividades.
Hoxe, o Apalpador converteuse nun emblema das celebracións do Nadal en Galicia que representa o valor de manter vivas as raíces e transmitir ás novas xeracións o sentimento de pertenza á cultura propia.
Cada ano, este xigante bondadoso baixa do monte para alegrar aos máis pequenos e deixa ao seu paso unha mensaxe de prosperidade e alegría.
Mira esta publicación en Instagram
0 comentarios